beta

Verantwoording Spoormonitor.nl

Spoormonitor.nl logt sinds 1 maart 2013 de actuele vertrektijden, zoals deze ook op ns.nl worden gepubliceerd. Aan de hand van deze logs berekenen we de historische vertragingskans.

Meethode

NS stelt de actuele vertrektijden beschikbaar aan ontwikkelaars via de NS-API. Daar maakt de spoormonitor gebruik van. Eens per drie minuten worden de actuele vertrektijden van ruim 80 stations gelogd. Vaker loggen dan eens per drie minuten is niet mogelijk door beperkingen van de NS-API. Dat zou alleen kunnen als er minder stations worden gelogd.
Er worden niet alleen vertrekgegevens van NS-treinen gelogd, maar ook van andere vervoerders. De laatste log - vlak voor vertrek - wordt bewaard. Dit wordt in dit onderzoek gezien als de gerealiseerde vertrektijd. Feitelijk gaat het echter om de verwachte vertragingsduur. Een trein kan echter ook uitvallen. In dit geval staat er bij bijzonderheden "Rijdt vandaag niet".


Definitie vertraagd

We beschouwen een trein als te laat, als deze werd aangekondigd met 3 minuten of meer vertraging. Het verschil tussen punctuele en niet punctuele treinen wordt bij deze norm goed zichtbaar. Bovendien blijft een vertraging van kleiner dan 3 minuten vaak zonder gevolgen, terwijl bij 3 minuten vertraging of meer een toenemende kans aanwezig is dat een aansluiting verloren gaat. Als een trein niet rijdt, heeft de reiziger ook vertraging. Daarom zien we een opgeheven trein ook als vertraagd. Omdat een opgeheven trein extra hinderlijk is, vermelden we ook apart het percentage uitgevallen treinen.
De treinpunctualiteit wordt berekend bij vertrek (vertrekpunctualiteit), op basis van het aantal geplande treinen. NS en ProRail publiceren stiptheidscijfers bij aankomst (aankomstpunctualiteit). Dat hadden wij graag ook gedaan, maar op basis van de NS-API is dat niet (eenvoudig) mogelijk. NS en ProRail berekenen verder de punctualiteit op basis van het aantal gereden treinen. Een niet gereden trein telt in de NS en ProRail cijfers dus niet mee als vertraagd. Wel is er een aparte indicator voor opgeheven treinen, maar die hoeft NS niet meer te publiceren.


Uitgevallen treinen

In beginsel telt een trein met de melding "rijdt vandaag niet" in dit onderzoek als een uitgevallen trein. Het kan echter dat de trein is uitgevallen maar dat er op exact dezelfde tijd een vervangende trein is ingelegd. Als dit gebeurd wordt een trein niet als opgeheven trein beschouwd en wordt de vervangende trein gezien als de oorspronkelijke trein. Als zo'n vervangende trein vertraging heeft telt dat mee, dan wordt die vertraging toegekend aan de oorspronkelijke trein. (In de officiële cijfers tellen de vertragingen van de vervangende treinen niet mee. Omdat de reiziger wel vertraging ervaart, tellen ze in de spoormonitor wel mee.)


Stations

Zoals eerder aangegeven gaat spoormonitor.nl uit van de (verwachte) vertrekpunctualiteit, terwijl NS en ProRail uitgaan van de (gerealiseerde) aankomstpunctualiteit. Stations waar vrijwel alleen treinen starten, zoals Groningen, Leeuwarden en Den Haag Centraal scoren daardoor in deze spoormonitor zeer goed. Terwijl de aankomstpunctualiteit heel anders kan zijn. Immers, een trein zal veel vaker op tijd zijn als de rit nog moet beginnen, dan als de trein al honderden kilometers heeft afgelegd. Om een evenwichtig beeld te krijgen zijn er daarom ook meetpunten toegevoegd. Ook zijn er meetstations toegevoegd om de treinpunctualiteit van regionale vervoerders in beeld te brengen. Totaal zijn er 82 meetstations. De NS cijfers worden berekend op basis van 35 meetstations. Hoe meer treinen worden aangedaan op een station, des te zwaarder het station meetelt in de algemene punctualiteitscijfers. Alle metingen van alle stations worden dan namelijk bij elkaar opgeteld. Dus Amsterdam Centraal telt door de vele treinen in het gemiddelde veel zwaarder mee dan een meetpunt als Harderwijk.


Vertragingskans per trein

Net zoals de luchtvaartsector vluchtnummers kent, kent de spoorsector treinnummers. Elke rit heeft (vrijwel) elke dag hetzelfde treinnummer. Daardoor is het eenvoudig mogelijk om per trein de vertragingskans te berekenen. Dat doen we op basis van metingen die we van maandag t/m vrijdag hebben verzameld. Dit doen we omdat de vertragingskans op werkdagen anders is dan in het weekend. In de nabije toekomst willen we in het weekend de actuele vertrektijden koppelen aan de vertragingskans voor het weekend. Dat is nu echter nog niet gebeurd. Er wordt alleen een vertragingskans getoond als wij meer dan vijftig metingen hebben voor betreffende trein.


Verschil met realiteit

Er zijn een aantal situaties waarbij de daadwerkelijke vertraging niet (goed) wordt gecommuniceerd. Als een trein bijvoorbeeld op het beginpunt op tijd gereed staat, maar hij vertrekt toch met +4, dan zal dat vaak toch in deze cijfers ontbreken. Dat komt doordat NS pas na vertrek de precieze vertraging (+4) registreert. Dat gebeurd bij het passeren van meetpunten. Omdat de trein dan inmiddels vertrokken is, wordt dit niet meer bij het beginpunt vermeld, maar wel bij alle waar de trein naar onderweg is. Daarbij gaat NS er vanuit dat op sommige stations vertraging wordt ingehaald. Zie dit document met voorbeelden waarbij de realiteit en de spoormonitor niet overeenkomen.


Betrouwbaarheid

De spoormonitor geeft een goed beeld en laat trends zien. In het algemeen is het beeld dat spoormonitor.nl schetst iets positiever dan de realiteit. Dat blijkt ook als op basis van deze monitor gekeken wordt naar de NS punctualiteitscijfers van het tweede kwartaal. In deze monitor scoort NS één procent hoger dan het officiële cijfer (vergelijking bij de 5-minutennorm).


Nadere toelichting

De verzamelde data is geanalyseerd met het Microsoft programma Access. Vanuit die analyses worden de cijfers op deze site berekend. In dit document staat uitgelegd met welke queries wij de data in accees hebben geanalyseerd.